زۆربەی مامۆستایان نیگەرانن لە کەمبوونەوەی گرنگیپێدانی منداڵان بە قوتابخانە و بەدوای ڕێگایەکدا دەگەڕێن بۆ ئەوەی منداڵی زیاتر ڕابکێشن و چیتر منداڵ لە خوێندن و قوتابخانە بێزار نەبێت. منداڵان زۆرترین پاڵنەریان بۆ دروست دەبێت کاتێک هەست دەکەن ئەو کارەی دەیکەن مانادارە. لەبری ئەوەی تەنها سەرنجت لەسەر نمرەکان و تاقیکردنەوەکان بێت، مەبەستی گەورەتری فێربوون بۆ خوێندکار ڕوون بکەرەوە؛ بۆ نموونە چۆن بیرکاری یارمەتی چارەسەرکردنی کێشەکانی ڕۆژانە دەدات یان چۆن مێژوو دەبێتە هۆی تێگەیشتنێکی باشتر لە مرۆڤەکان.
هاندانی منداڵان بۆ خوێندن: ڕێبازێکی دەروونی و پەروەردەیی
ئوسامە بووتیمار
مامۆستای قوتابخانە
زۆربەی مامۆستایان نیگەرانن لە کەمبوونەوەی گرنگیپێدانی منداڵان بە قوتابخانە و بەدوای ڕێگایەکدا دەگەڕێن بۆ ئەوەی منداڵی زیاتر ڕابکێشن و چیتر منداڵ لە خوێندن و قوتابخانە بێزار نەبێت. منداڵان زۆرترین پاڵنەریان بۆ دروست دەبێت کاتێک هەست دەکەن ئەو کارەی دەیکەن مانادارە. لەبری ئەوەی تەنها سەرنجت لەسەر نمرەکان و تاقیکردنەوەکان بێت، مەبەستی گەورەتری فێربوون بۆ خوێندکار ڕوون بکەرەوە؛ بۆ نموونە چۆن بیرکاری یارمەتی چارەسەرکردنی کێشەکانی ڕۆژانە دەدات یان چۆن مێژوو دەبێتە هۆی تێگەیشتنێکی باشتر لە مرۆڤەکان.
ئەگەر دەتەوێت منداڵێک پەروەردە بکەیت، سەرەتا دڵی بەدەست بهێنە. مامۆستایەک کە پەیوەندی لەگەڵ منداڵدا هەبێت لەسەر بنەمای ڕێز و متمانە و سۆز، لە هەموو بەرنامەیەکی پەروەردەیی کاریگەرترە. تەنانەت زەردەخەنە، گوێگرتنی چالاک، یان گرنگیدان بە هەستی منداڵ، دەتوانێت قوتابخانە لای منداڵان خۆشەویست بکات.
سێ پێویستی دەروونی بنەڕەتی بۆ پاڵنەرە ناوەکییەکان هەیە: سەربەخۆیی، لێهاتوویی و پەیوەندی. ڕێگە بدە منداڵەکە هەندێک جار ڕۆڵی هەبێت لە هەڵبژاردنی بابەتەکانی ناو پڕۆژەکان، شێوازی پێشکەشکردنەکە، یان تەنانەت لە کوێ دابنیشێت. ئەم هەستەی کۆنترۆڵکردنە پاڵنەر و متمانە بەخۆبوون زیاد دەکات. فێربوون کاتێک کاریگەرە کە نە زۆر ئاسان و نە زۆر قورس بێت. دیزاینکردنی ڕاهێنانەکان بەپێی ئاستی ڕاستەقینەی هەر خوێندکارێک بۆ ئەوەی بتوانێت ئەزموونی سەرکەوتن بکات. ئەزموونکردنی سەرکەوتن متمانە بەخۆبوون و ئارەزووی منداڵان زیاد دەکات. پەروەردە نابێت ئامادەکارییەک بێت بۆ ژیانی داهاتوو، بەڵکو دەبێت خودی ژیان بێت.
تێکەڵکردنی یارییەکان لەگەڵ وانەکان، چیرۆکگێڕانەوە، نیگارکێشان، جووڵەی جەستەیی و ئامرازە بینراوەکان دەتوانێت پۆلێکی وشک بگۆڕێت بۆ ژینگەیەکی زیندوو و وزەبەخش. هەست و سۆزە ئەرێنییەکانی وەک خۆشی، کۆڵنەدان، خۆشەویستی و ئاشتی، ماوەی سەرنجدان و داهێنان و فێربوون فراوانتر دەکەن. ژینگەی پۆلەکە بە شێوەیەک دیزاین بکە کە منداڵان هەست بە سەلامەتی و دڵخۆشی و پەیوەندی بکەن بە یاریکردن و جووڵە و مۆسیقای نەرم و ڕووناکی و دیکۆری گونجاو و نوکتە و گاڵتەجاڕی سەرنجڕاکێش.ترس ڕێڕەوی فێربوون لە مێشکی منداڵدا دادەخات. دوور بکەوەرەوە لە سزای زەلیلکردن یان شەرمەزارکردنی گشتی. هەڵەکان وەک دەرفەتی فێربوون نیشان بدە؛ منداڵ نابێت لە هەڵە کردن بترسێت. دوور بکەوەرەوە لە بەراوردکردنی نەرێنی لەگەڵ کەسانی تر.
پەیوەندی سۆزداری پارێزراو لەگەڵ کەسێکی پێگەیشتوو، وەک مامۆستا، هەستی ئاسایش و ئارەزووی گەڕانی منداڵ زیاد دەکات. بە سۆزەوە بانگی منداڵان بکەن. ناوبەناو لێیان بپرسە کە هەستیان چۆنە، کاتێکی جیاواز دیاری بکە بۆ گوێگرتن لە منداڵان بە تایبەت ئەوانەی کە بێدەنگترن و لەگەڵیاندا گفتوگۆ بکە و باسی ئەو شتانە بکە کە زۆریان حەز لێیە و وەکوو خاڵی ئەرێنی کەڵکی لێ وەربگرە. هەموو منداڵان لە ڕووی سۆزدارییەوە وەک یەک نین. هەندێکیان هەستیارترن و هەندێکیان بە ئاسانی دڵتەنگ دەبن. بە ناسینی جیاوازییە سۆزدارییەکان، وەڵامە پەروەردەییەکان ڕێکبخە بۆ ئەوەی لەگەڵ هەر منداڵێکدا بگونجێت. بۆ نموونە منداڵێکی شەرمن زاڵ مەکە، بەڵکوو بیانکە بە گروپگەلی بچووک و کاتیان پێ بدە. پەروەردە دەربارەی هەست و سۆز و چۆنیەتی بەڕێوەبردنیان، خۆئاگاداری و هاوسۆزی زیاد دەکات، ئەمەش لە بەرامبەردا یارمەتی پەروەردەکردەیەک جوان لەنێو ژینگەی قوتابخانە دەدات. لە پۆلدا باسی هەستەکان بکە (بۆ نموونە، ئەمڕۆ لە گرووپەکەدا هەستت چۆن بوو؟) ئامرازەکانی وەک هێڵکاری هەستەکان، خشتەی هەستەکان، یان دەربڕینی دەموچاوی ئیمۆجی بەکاربهێنە. ئەزموونی هاوبەشی هەست و سۆزە ئەرێنییەکان (بۆ نموونە پێکەنین، سەرکەوتنی گروپی، یان یاریی سۆزداری) پەیوەندییەکی دەروونی و سۆزداری لەگەڵ ژینگەدا دروست دەکات. چالاکییە گروپییە خۆشەکان، ئاهەنگە بچووکەکان، یارییە گروپییەکان و تەنانەت ساتەکانی گاڵتەجاڕیش دەتوانن ئەزموونی چێژبەخش دروست بکەن کە منداڵێک ئارەزووی قوتابخانە بکات.
