قەیران و گرفتەکانی دنیای پەروەردە زۆرن و سیستەمی پەروەردەی هەر وڵاتێک، کێشە و گرفتی تایبەت بە خۆی هەیە. بەڵام هەندێک لەم کێشە و گرفتانە لە نێوان وڵاتانی دونیادا هاوبەشن. لەم وێبینارەدا، هەوڵ ئەدەین هەندێک لەم کێشانە بخەینە بەرباس. کێشەی یەکەم؛ باس لە تیۆریی بیرکردنەوەی کورتهێنان ئەکەین.
قەیران و گرفتەکانی دنیای پەروەردە زۆرن و سیستەمی پەروەردەی هەر وڵاتێک، کێشە و گرفتی تایبەت بە خۆی هەیە. بەڵام هەندێک لەم کێشە و گرفتانە لە نێوان وڵاتانی دونیادا هاوبەشن. لەم وێبینارەدا، هەوڵ ئەدەین هەندێک لەم کێشانە بخەینە بەرباس. کێشەی یەکەم؛ باس لە تیۆریی بیرکردنەوەی کورتهێنان ئەکەین. ئەم تیۆرییە باوەڕی وایە کە قوتابیانی گەلانی لە پەراوێزخراو، زانست، لێهاتوویی و تواناییان بۆ سەرکەوتن لە قوتابخانە نییە بەڵکوو تەنیا کێشەسازن. ئەم تیۆرییە پێی زێدەتر ڕادەکێشێت و دەڵێ: ئەو قوتابییانەی لە نەتەوەی سەردەست یان لە چین و توێژی باڵادەست نین، چانین سەرکەوتنیان لە قوتابخانە زۆر کەمە. هەروەها باس لە سیاسەتگەلی نئولیبڕاڵیسم ئەکەین کە لە سیستەمگەلی پەروەردەیی وڵاتانی دونیادا، بۆتە هۆی پەروەردەی مرۆڤێکی خۆپەرەست و تاکەڕۆ کە جگە لە خۆی و پێداویستییەکانی خۆی، بیر لە هیج ناکاتەوە. هەروەها، باس لەوە ئەکەین چۆن هەوڵەکان بۆ چاکسازی و ڕێفۆرم لە سیستمگەلی پەروەردە، خووی ڕواڵەتگەراییان گرتووە تا چاکسازی ناوەرۆکی. لێرە باس لەوە ئەکەین لە سیستمگەلی پەروەردە، بە جێگای هەوڵ بۆ بونیادنانی پەروەردەیەک کە ڕێز لە چاند، مێژوو و زمانی گەلانی لە پەراوێزخراو بگرێت، چەند وێنە لە جوگڕافیا و شاعیرانیان دادەنێن و ناوی لێ دەنێت یەکسانی و چاکسازیی پەروەردەیی. لە کێشەکانی دیکە، پەروەردەی قوتابخانەتەوەرە. لێرەدا لە وانەکان بەتایبەت و لە سیستەمی پەروەردە بەگشتی، باس لە ناوەرۆکی کتێبەکان دەکرێت. هەوڵ بۆ تێپەڕاندنی ئەزموون و تاقیکارییەکانی قوتابخانە دەدرێت و ئەوەی که چ لە کۆمەڵگادا دەگوزەرێ، گرینگ نییە.
یادداشت: عەلی حەسەنپوور
هەڵەگر: ئەستێرە چابوک
