ڕەخنەی ئەدەبی لە بواری منداڵ و مێرمنداڵدا، زیاتر لە هەر شتێکی دیکە، بە لەبەرچاوگرتنی کاریگەرییە پەروەردە و ڕەوانناسییەکانی، دەپەرژێتە سەر لێکدانەوەی ئەو بەرهەمانە تا ئاستی کوالێتی ئەدەبی و کاریگەرییە کۆمەڵایەتییەکانی بە باشی لێکبداتەوە.
گرینگی و پێگەی ڕەخنەی زانستی لە ئەدەبی منداڵ و مێرمنداڵدا: شیکارییەک لەسەر نەبوون و گرینگیی ڕەخنە لە ئەدەبی کوردیی منداڵاندا
یادداشت: ئارش مێهرەبان
ئەدەبی منداڵ و مێرمنداڵ وەکوو یەکێک لە بەستێنە بنەمایی و گرینگەکانی فەرهەنگی و پەروەردەیی، ڕۆڵێکی کارای هەیە لە درووستکردنی تێگەیشتن و جیهان‌بینی نەوەکانی داهاتوودا. بەم پێیە، لە زۆرێک لە کۆمەڵگەکاندا، وەکوو کۆمەڵگەی کوردی، بایەخدان بە ڕەخنەیەکی زانستیی و چوارچێوەدار لەم بوارەدا بەردەوام کاڵ و کرچ بووە و کارێکی ئەوتۆی لەسەر نەکراوە. لە وەها بەسێنێکدا، دامەزراندنی " دوو-وەرزنامەی ڕەخنەی ئەدەبی منداڵ و مێرمنداڵ" وەکوو یەکەمین گۆڤاری زانستیی لەم بوارە لە زمانی کوردیدا، هەنگاوێکی نوێ و پێویست، بۆ بەرەوپێشبردنی بواری فەرهەنگی و ئەدەبی دێتە ئەژمار.
ڕەخنەی ئەدەبی لە بواری منداڵ و مێرمنداڵدا، زیاتر لە هەر شتێکی دیکە، بە لەبەرچاوگرتنی کاریگەرییە پەروەردە و ڕەوانناسییەکانی، دەپەرژێتە سەر لێکدانەوەی ئەو بەرهەمانە تا ئاستی کوالێتی ئەدەبی و کاریگەرییە کۆمەڵایەتییەکانی بە باشی لێکبداتەوە. بەپێی بۆچوونەکانی "میشێل فۆکۆ" هەر جۆرە بەرهەمێکی فەرهەنگی، وەکوو ئەدەبیات، بە زۆری لە ژێر کارێگەریی دەسەڵاتەکان و پێکهاتە کۆمەڵایەتییەکاندایە. ڕەخنەی ئەدەبی منداڵ و مێرمنداڵ نەتەنیا دەپەرژێتە سەر لێکدانەوەی ناوەڕۆکی ئەم بەرهەمانە، بەڵکوو پێکهاتەگەلی دەسەڵات و پەیوەندییە کۆمەڵایەتییە شاردراوەکانی ئەم بەرهەمانە پیشان دەدات. هەروەها "لووئیز ڕۆزنبلات" لە تیۆریی خوێنەر تەوەریدا باس لەوە دەکات کە پەیوەندی نێوان دەق و خوێنەر بەتایبەتی لە تەمەنی منداڵی و مێرمنداڵیدا، ڕۆڵێکی گرنگی هەیە لە پەروەردەی لایەنی دەروونی و فیکریی مرۆڤدا. بەپێی ئەم ڕوانگەیە، ڕەخنەی ئەدەبی لەم پوەندییە دەکۆڵێتەوە و هەوڵ دەدات یارمەتیدەرێک بێت بۆ دایکان و باوکان، پەروەردەکاران و نووسەران، بۆ ئەوەی ناوەڕۆکێکی گونجاوتر و کاریگەرتر بۆ منداڵان و مێرمنداڵان دابین بکەن.
نەبوونی ڕەخنەی تایبەت و زانستی لە ئەدەبی منداڵان و بەتایبەت لە زمانی کوردیدا، نەک هەر بووەتە هۆی ئەوەی بەرهەمی لاواز و بێکاریگەر بەرهەم بهێنرێن و بەبێ هەڵسەنگاندنی دروست بچنە نێو بازاڕەوە، بەڵکوو ئەو دەرفەتەی کە دەبوایە تایبەت بە شیکاریی ڕەخنەیی بەرهەمە ئەدەبییەکان لەم بوارەدا بڕەخسایەت، لەدەستچووە. لە کۆمەڵگاکانی تریشدا ڕەخنە لە ئەدەبی منداڵان و مێرمنداڵان وەک لقێکی گرنگی زانستی و ڕۆشنبیری، بەردەوام لە بەرهەمەکان دەکۆڵێتەوە و خاڵە بەهێز و لاوازەکان دەستنیشان دەکات و کۆمەڵێک پێشنیاری بنیاتنەر بۆ بەرزکردنەوەی ئاستی ئەو بەرهەمانە دەخاتە ڕوو کە لە زمانی کوردیدا هێشتا ئەم بۆشاییە پڕ نەبووەتەوە. نەبوونی پلاتفۆرمێکی لەو شێوەیە لە ئەدەبی کوردیدا بووەتە هۆی سنوورداربوونی ئەم بوارە لە دەستڕاگەیشتن بە بەرهەمە باشەکان و هەروەها ڕەخنە و شیکاریی ئەو بەرهەمانە.
"دوو-وەرزنامەی ڕەخنەی ئەدەبی منداڵ و مێرمنداڵان" بە ئامانجی دروستکردنی بەستێنێکی زانستی و ڕەخنەییانە، دەرفەت بۆ سەرنجدانی زیاتر و ڕەخنەگرتن لە بەرهەمە ئەدەبییەکانی تایبەت بە منداڵان دەڕەخسێنێت. ئەم گۆڤارە نەک هەر یارمەتیدەرە بۆ پڕکردنەوەی بۆشایی ڕەخنەی ئەدەبی منداڵان و مێرمنداڵان بە زمانی کوردی، بەڵکو دەتوانرێت وەکوو سەرچاوەیەک بێت بۆ نووسەران و دایکان و باوکان و پەروەردەکاران، لە هەڵبژاردنێکی بەئاگاتر و وردتر لە بەرهەمەکانی تایبەت بە منداڵاندا. ئەم گۆڤارە دەتوانێت یارمەتیدەر بێت بۆ بەفەرهەنگکردنی ڕەخنەی ئەدەبی و بەرزکردنەوەی ئاستی بەرهەمی ئەدەبی منداڵان بە زمانی کوردی و بە بڵاوکردنەوەی بیرکردنەوە و تێگەیشتنێکی ڕەخنەییانە، ببێتە هۆی پەروەردەکردنی نەوەیەکی بەئاگا و تێگەیشتووتر.
بەشێوەیەکی گشتی ڕەخنەی زانستی لە ئەدەبی منداڵان و مێرمنداڵاندا، جگە لە لێکدانەوە و هەڵسەنگاندنی ئاستی بەرهەمەکان، دەپەرژێتە سەر دیاریکردنی لایەنە ڕەفتاری و فەرهەنگییەکان لە بەرهەمەکاندا و دەبێتە هۆی درووستبوونی بنەمایەک بۆ بەرهەمهێنانی ناوەڕۆکی بەپێز، دەوڵەمەند و کاریگەرتر لەو بوارەدا. "دوو-وەرزنامەی ڕەخنەی ئەدەبی منداڵ و مێرمنداڵ" دەتوانێت بێتە پێشەنگێک لەم ڕێگایەدا، هەوێنێک بێت بۆ گەشەسەندنی زانستی و فەرهەنگی لە بواری ئەدەبی منداڵان و مێرمنداڵ بە زمانی کوردی.
ئەم گۆڤارە دیارییەکە بۆ ئەو کەسانەی حەز و خولیا و تێگەیشتنیان، پێگەیاندنی منداڵانە و ئەوانەی منداڵانی ئەم نیشتمانە پەروەردە دەکەن. لە چەند ڕۆژی داهاتوودا ژمارەی یەکەمی ئەم گۆڤارە بە شێوەی ئەلکترۆنی بڵاو دەکرێتەوە، تەنیا چاوەڕوانییەک لە ئێوەی خوێنەر هەیە، ئەوەیە کە بیخوێننەوە و بە ڕەخنە و پێشنیارەکانتان هەوێنێک بن بۆ داهاتووی ئەم ڕەوتە و ئەم گۆڤارە.
