موسیقی کودک در بسیاری از فرهنگ‌ها به‌عنوان ابزاری برای آموزش، پرورش خلاقیت و تقویت هویت فرهنگی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در جوامعی که موسیقی سنتی ریشه‌ای عمیق دارد، موسیقی کودک نیز می‌تواند به‌عنوان پلی میان سنت و مدرنیته عمل کند. در میان اقوام زاگرس‌نشین، موسیقی همواره نقشی حیاتی در زندگی مردم داشته است، اما موسیقی ویژه کودکان، به‌طور جدی، چندان مورد توجه قرار نگرفته بود. اینجاست که گروه "سمۆرەکانی زاگرۆس" به‌عنوان نخستین گروه تخصصی موسیقی کودک در این منطقه، وارد میدان شده است. این گروه که با عشق و دغدغه به کودکان زاگرس شکل گرفته، تلاش می‌کند موسیقی کودک را نه‌تنها به‌عنوان یک سرگرمی، بلکه به‌عنوان ابزاری آموزشی و تربیتی به کار گیرد. سایت چراوک در گفت‌وگویی اختصاصی با فرید عباسی، مؤسس و سرپرست این گروه، درباره هویت، اهداف، چالش‌ها و چشم‌انداز این گروه به گفتگو نشسته است.
سمفونی سنجاب‌های زاگرس: صدای کودکان در کوهستان
مصاحبه سایت چراوک با فرید عباسی، مؤسس و سرپرست گروه موسیقی کودک "سمۆرەکانی زاگرۆس"
موسیقی کودک در بسیاری از فرهنگ‌ها به‌عنوان ابزاری برای آموزش، پرورش خلاقیت و تقویت هویت فرهنگی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در جوامعی که موسیقی سنتی ریشه‌ای عمیق دارد، موسیقی کودک نیز می‌تواند به‌عنوان پلی میان سنت و مدرنیته عمل کند. در زاگرس، موسیقی همواره نقشی حیاتی در زندگی مردم داشته است، اما موسیقی ویژه کودکان، به‌طور جدی، چندان مورد توجه قرار نگرفته بود. اینجاست که گروه "سمۆرەکانی زاگرۆس" به‌عنوان نخستین گروه تخصصی موسیقی کودک در این منطقه، وارد میدان شده است. این گروه که با عشق و دغدغه به کودکان زاگرس شکل گرفته، تلاش می‌کند موسیقی کودک را نه‌تنها به‌عنوان یک سرگرمی، بلکه به‌عنوان ابزاری آموزشی و تربیتی به کار گیرد. سایت چراوک در گفت‌وگویی اختصاصی با فرید عباسی، مؤسس و سرپرست این گروه، درباره هویت، اهداف، چالش‌ها و چشم‌انداز این گروه به گفتگو نشسته است.
هویت و اهداف گروه
۱. لطفاً درباره روند شکل‌گیری گروه "سمۆرەکانی زاگرۆس" توضیح دهید. چه نیازی باعث شد که به فکر تأسیس این گروه در حوزه موسیقی کودک بیفتید؟
گروه موسیقی "سمۆرەکانی زاگرۆس" ابتدا در سال ۱۳۹۶ طراحی شد. من سال‌ها معلم و مربی موسیقی کودکان بودم و پس از بازنشستگی احساس کردم که باوجود تجربیاتم، هنوز در زمینه موسیقی کودک در کردستان و به‌طور کلی در میان زاگرس‌نشینان، کار چندانی انجام نشده است. بنابراین تصمیم گرفتم گروهی برای تولید محتوای موسیقایی با تمام زبان‌ها و لهجه‌های زاگرس تشکیل دهم. پس از سه ماه جستجو برای انتخاب نام مناسب، به "سمۆرەکانی زاگرۆس" رسیدیم و همراه با همکارم، نرگس قادری و دوستانی مانند کاوان محمدی که در ضبط و تنظیم موسیقی کمکمان کرد، فعالیت خود را آغاز کردیم.
۲. انتخاب نام "سمۆرەکانی زاگرۆس" چه مفهومی دارد؟ شخصیت سنجاب در این پروژه چه نقشی ایفا می‌کند و چه ارتباطی با فرهنگ کردی و موسیقی کودک دارد؟
از آنجایی که کار ما برای کل منطقه زاگرس بود، به دنبال نامی بودیم که جامعیت داشته باشد. پس از سه ماه تحقیق، سنجاب زاگرس را به‌عنوان نماد گروه انتخاب کردیم. سنجاب هم کاراکتری کودکانه دارد و هم یکی از حیوانات مشهور و محبوب بلوط‌زارهای زاگرس است که در فرهنگ، روایت‌های محلی، تاریخ و طبیعت این منطقه جایگاه ویژه‌ای دارد. بر همین اساس، سنجاب زاگرس به‌عنوان نماد گروه و نام "سمۆرەکانی زاگرۆس" انتخاب شد.
۳. موسیقی کودک در فرهنگ کردی چه جایگاهی داشته است؟ آیا منابع و ریشه‌هایی در موسیقی سنتی کردی وجود دارد که بتوان از آن‌ها در تولید موسیقی کودک بهره برد؟
تا دهه‌های اخیر، موسیقی کودک در فرهنگ کردی به‌صورت اختصاصی وجود نداشت، زیرا نگاه جوامع ما به کودک چندان جدی نبود. البته لالایی‌ها و برخی اشعار شفاهی در مناطق مختلف وجود داشتند، اما موسیقی تخصصی برای کودکان نداشتیم. از دهه هفتاد به بعد، تحت تأثیر موسیقی کودک در فرهنگ‌های دیگر مانند فارسی و ترکی، این موضوع در میان کردها نیز مطرح شد. در حال حاضر، موسیقی کودک به‌شدت مورد توجه قرار گرفته است، اما هنوز در برخی لهجه‌های کردی، به‌ویژه در میان لُرنشینان، آثار محدودی در این زمینه وجود دارد.
اصول هنری و علمی در تولید موسیقی کودک
۴. در تولید موسیقی برای کودکان، چه اصول روانشناختی و تربیتی را در نظر می‌گیرید؟
یکی از ارکان اصلی گروه ما توجه به بعد روانشناختی آثار است. من علاوه بر آهنگسازی، شعر بسیاری از ترانه‌ها را نیز خودم می‌نویسم. در تولید آثار، به سن مخاطبان توجه داریم و محتوا را متناسب با گروه‌های سنی مختلف طراحی می‌کنیم. ترانه‌های ما علاوه بر سرگرمی، حاوی مفاهیم آموزشی، بهداشتی، طبیعت‌دوستی و مهارت‌های اجتماعی هستند.
۵. چه سبک‌هایی را در موسیقی خود به کار می‌گیرید؟ چگونه بین موسیقی سنتی کردی و عناصر مدرن تعادل برقرار می‌کنید؟
موسیقی ما عمدتاً بر اساس معیارهای جهانی موسیقی کودک ساخته می‌شود و گاهی به سبک‌های کلاسیک و پاپ نزدیک می‌شود. ما تلاش می‌کنیم موسیقی‌مان برای مخاطبان جهانی نیز قابل‌درک باشد. بااین‌حال، در برخی آثار، عناصری از موسیقی سنتی کردی نیز گنجانده می‌شود که به جذابیت بیشتر کار کمک می‌کند.
۶. متن ترانه‌های شما چه ویژگی‌هایی دارند؟ آیا اصول خاصی را در انتخاب واژگان و مفاهیم رعایت می‌کنید؟
بیشتر ترانه‌های ما را خودم می‌نویسم و هدف اصلی‌مان رساندن پیام کودکان کرد به کودکان دنیا است. ما در اشعارمان مفاهیمی مانند صلح، دوستی، طبیعت‌دوستی و همگرایی جهانی را گنجانده‌ایم و تلاش داریم از زبان ساده و کودکانه استفاده کنیم.
محور سوم: فرآیند تولید، چالش‌ها و راهکارها۷. روند تولید یک قطعه موسیقی در گروه شما چگونه است؟
آهنگ‌ها را ابتدا خودم می‌سازم و به‌صورت نت یا ضبط‌شده در اختیار استودیو قرار می‌دهم. سپس تنظیم و ضبط صورت می‌گیرد و پس از تمرین خوانندگان، اثر آماده انتشار می‌شود. ما کارهایمان را بیشتر در اجراهای زنده برای کودکان ارائه می‌دهیم.
۸. چه چالش‌هایی در تولید موسیقی کودک به زبان کردی دارید؟
بزرگ‌ترین مشکل ما عدم حمایت مالی و نبود اسپانسر است. تاکنون تمامی هزینه‌های گروه را خودم تأمین کرده‌ام.
۹. چه پروژه‌هایی تاکنون منتشر کرده‌اید؟
ما تاکنون ۲۰ اثر از ۳۵۰ آهنگی که ساخته‌ایم را ضبط و منتشر کرده‌ایم. بازخورد مخاطبان، به‌ویژه کودکان، بسیار مثبت بوده است.
تأثیر موسیقی بر رشد کودک و آینده این حوزه
۱۰. موسیقی چه تأثیری بر رشد کودکان دارد؟
موسیقی تأثیر شگرفی بر رشد شناختی، احساسی و اجتماعی کودکان دارد. هنر، به‌ویژه موسیقی و نمایش، ابزاری قوی برای آموزش مفاهیم به کودکان است.
۱۱. آیا تاکنون با متخصصان کودک همکاری داشته‌اید؟
بله، ما با روان‌شناسان و متخصصان حوزه کودک همکاری داریم و از مقالات و تحقیقات علمی برای ارتقای کیفیت آثارمان استفاده می‌کنیم.
۱۲. چشم‌انداز آینده گروه چیست؟
هدف ما ایجاد موسیقی کودک در تمامی زمینه‌های آموزشی و تربیتی و معرفی آن به سطح جهانی است. ما می‌خواهیم صدای کودکان زاگرس را به گوش دنیا برسانیم.
چراوک: از اینکه وقت گرانبهایتان را در اختیار ما قرار دادید، سپاسگزاریم.
