نشست علمی و تخصصی با عنوان «بررسی رویکرد مجله‌های تخصصی ادبیات کودک و نوجوان در زبان فارسی و کردی» روز یک‌شنبه، دوم دی‌ماه ۱۴۰۳، با حضور دو چهره حوزه زبان و ادبیات کودک، دکتر نسرین علی‌اکبری، عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کردستان، و آرش مهربان، نویسنده و پژوهشگر و دبیر کارگروه مطالعات ادبیات کودک پژوهشکده کردستان‌شناسی دانشگاه کردستان، برگزار شد. این نشست که با استقبال علاقه‌مندان حوزه ادبیات کودک و نوجوان همراه بود، به تحلیل علمی و کاربردی روندها، دستاوردها و چالش‌های پیش روی مجلات تخصصی کودک و نوجوان در دو زبان فارسی و کردی پرداخت.
نشست علمی و تخصصی با عنوان «بررسی رویکرد مجله‌های تخصصی ادبیات کودک و نوجوان در زبان فارسی و کردی» روز یک‌شنبه، دوم دی‌ماه ۱۴۰۳، با حضور دو چهره حوزه زبان و ادبیات، دکتر نسرین علی‌اکبری، عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کردستان، و آرش مهربان، نویسنده و پژوهشگر و دبیر کارگروه مطالعات ادبیات کودک پژوهشکده کردستان‌شناسی دانشگاه کردستان، برگزار شد. این نشست که با استقبال علاقه‌مندان حوزه ادبیات کودک و نوجوان همراه بود، به تحلیل علمی و کاربردی روندها، دستاوردها و چالش‌های پیش روی مجلات تخصصی کودک و نوجوان در دو زبان فارسی و کردی پرداخت.
مجلات تخصصی کودک و نوجوان در هر جامعه‌ای نقش محوری در تقویت زبان، فرهنگ و هویت نسل‌های آینده دارند. این نشریات علاوه بر آشنایی کودکان با مفاهیم ادبی و هنری، بستری برای پرورش خلاقیت و آموزش غیرمستقیم فراهم می‌کنند. نشست مذکور با هدف بازشناسی جایگاه این مجلات در دو زبان فارسی و کردی و ارائه راهکارهایی برای ارتقای محتوای آنها برگزار شد.
سخنرانان این نشست، با رویکردی تطبیقی و تحلیلی، به بررسی جنبه‌های تاریخی، اجتماعی و زبانی این مجلات پرداختند. محورهای اصلی این نشست شامل بررسی نقش مجلات در بازتاب هویت فرهنگی، تحلیل رویکردهای محتوایی و تصویری، و ارزیابی چالش‌های ساختاری و مالی در مسیر تولید و انتشار این نشریات بود.
سخنرانی دکتر نسرین علی‌اکبری: بررسی مجلات فارسی کودک و نوجوان
در بخش نخست نشست، دکتر نسرین علی‌اکبری به تبیین جایگاه و عملکرد مجلات ادبیات کودک و نوجوان در زبان فارسی پرداخت. وی با اشاره به تاریخچه این مجلات، تأکید کرد که ادبیات کودک در زبان فارسی، همواره تلاش کرده است تا در انتقال مفاهیم تربیتی و فرهنگی نقشی محوری ایفا کند.
به گفته دکتر علی‌اکبری: «مجلات کودک و نوجوان در زبان فارسی نه تنها ابزار انتقال دانش و فرهنگ هستند، بلکه بستری برای پرورش استعدادها و خلاقیت کودکان به شمار می‌آیند. از نخستین مجلات کودک تا امروز، این حوزه شاهد تحولات قابل‌توجهی بوده است که نیاز به بازنگری مداوم در راستای هماهنگی با دنیای دیجیتال و نیازهای نسل جدید دارد.»
وی افزود که رشد فناوری‌های دیجیتال، گرچه فرصت‌هایی بی‌نظیر برای این حوزه فراهم کرده است، اما همچنان چالش‌هایی نظیر کاهش مطالعه سنتی و کمبود بودجه‌های حمایتی، مسیر توسعه این مجلات را دشوار کرده است.
سخنرانی آرش مهربان: تحلیل وضعیت مجلات کردی کودک و نوجوان
در بخش دوم نشست، آرش مهربان با ارائه سخنرانی‌ای جامع به تحلیل وضعیت مجلات ادبیات کودک و نوجوان در زبان کردی پرداخت. وی با اشاره به اهمیت این مجلات در تقویت زبان و هویت کردی، اظهار داشت: «مجلات کودک و نوجوان در زبان کردی علاوه بر انتقال فرهنگ و زبان مادری، نقش مهمی در ایجاد ارتباط بین کودکان و ارزش‌های اجتماعی دارند. این مجلات در ایجاد فضایی خلاقانه برای یادگیری و بازیابی هویت فرهنگی نسل‌های جوان بسیار مؤثر بوده‌اند.»
رویکردهای محتوایی و تصویری در مجلات کردی
مهربان در بخشی از سخنرانی خود به معرفی سه مجله برجسته در این حوزه پرداخت:
1. مجله کانی: یکی از ویژگی‌های برجسته این مجله آن است که بخش قابل‌توجهی از محتوای آن توسط خود کودکان تولید می‌شود. این رویکرد نوآورانه به کودکان این امکان را می‌دهد تا خود را نه فقط به‌عنوان مخاطب، بلکه به‌عنوان نویسنده و تولیدکننده محتوا ببینند. این ویژگی، مجله «کانی» را به بستری منحصربه‌فرد برای پرورش خلاقیت کودکان تبدیل کرده است.
2. مجله هۆژین: اولین مجله علمی کودک در زبان کردی است که با تمرکز بر ارائه محتوای علمی و آموزشی به زبان ساده، توانسته جایگاهی ویژه در میان کودکان و نوجوانان کُرد ایجاد کند. هۆژین با ترکیب علوم و ادبیات، کودکان را به دنیای اکتشاف و یادگیری علمی علاقه‌مند می‌کند.
3. دوفصلنامه نقد ادبیات کودک و نوجوان: این نشریه که به‌عنوان نخستین و تنها مجله تخصصی نقد ادبیات کودک در زبان کردی فعالیت می‌کند، با ارائه مقالات تحلیلی و پژوهشی، توانسته است بستری برای نقد علمی و ارتقای کیفیت ادبیات کودک و نوجوان فراهم کند. اهمیت این دوفصلنامه در ایجاد گفتمانی نقادانه برای رشد و ارتقای سطح ادبیات کودک و نوجوان غیرقابل‌انکار است.
چالش‌ها و فرصت‌ها در مجلات کردی
آرش مهربان با تأکید بر دستاوردهای این مجلات، به برخی چالش‌های موجود نیز اشاره کرد. وی گفت: «یکی از بزرگ‌ترین موانع پیش روی مجلات کردی، کمبود منابع مالی و نبود حمایت‌های کافی از سوی نهادهای فرهنگی و دولتی است. با این وجود، پیشرفت‌های اخیر در تولید محتوای دیجیتال و گسترش دسترسی به اینترنت، فرصت‌های جدیدی را برای این حوزه ایجاد کرده است.» مهربان همچنین بر اهمیت توجه به ترجمه آثار علمی و ادبی کودک و نوجوان به زبان کردی تأکید کرد و افزود که این کار می‌تواند به گسترش ارتباطات بین‌فرهنگی و ارتقای سطح دانش کودکان کمک کند.
نقش مجلات در تقویت هویت فرهنگی کودکان
یکی از محورهای اصلی این نشست، بررسی نقش مجلات در تقویت هویت فرهنگی کودکان بود. سخنرانان تاکید کردند که مجلات کودک و نوجوان، چه در زبان فارسی و چه در زبان کردی، می‌توانند به‌عنوان ابزاری برای حفظ و انتقال هویت فرهنگی عمل کنند. دکتر علی‌اکبری به اهمیت تصویرگری و طراحی بصری در مجلات کودک اشاره کرد و افزود که این عنصر، تأثیر بسزایی در جلب توجه کودکان و تقویت ارتباط آنان با محتوای مجله دارد. وی پیشنهاد کرد که از هنرمندان و تصویرگران برجسته برای ارتقای کیفیت بصری مجلات استفاده شود.
پیشنهادها برای ارتقای محتوای مجلات کودک و نوجوان
در پایان نشست، سخنرانان با ارائه پیشنهادهایی برای بهبود وضعیت مجلات کودک و نوجوان در دو زبان فارسی و کردی، بر لزوم همکاری میان نویسندگان، تصویرگران و ناشران تأکید کردند. برخی از این پیشنهادها عبارت بودند از:
گسترش فعالیت‌های بین‌المللی: ترجمه و انتشار مقالات و داستان‌های مجلات به زبان‌های دیگر می‌تواند فرصتی برای معرفی فرهنگ کردی به جهانیان باشد.
استفاده از فناوری‌های دیجیتال: تولید نسخه‌های الکترونیکی مجلات و توسعه اپلیکیشن‌های تعاملی می‌تواند به گسترش دسترسی مخاطبان و جذب نسل جدید کمک کند.
حمایت مالی و دولتی: ایجاد صندوق‌های حمایتی و سرمایه‌گذاری در مجلات کودک و نوجوان می‌تواند به افزایش کیفیت و کمیت این نشریات کمک کند.
نشست تخصصی «بررسی رویکرد مجله‌های تخصصی ادبیات کودک و نوجوان در زبان فارسی و کردی» با تحلیل جامع دستاوردها و چالش‌های موجود در این حوزه، بستری برای گفتگو و تبادل نظر میان پژوهشگران و فعالان این عرصه فراهم کرد.
این نشست نشان داد که ادبیات کودک و نوجوان، نه تنها یک حوزه فرهنگی، بلکه پلی ارتباطی میان نسل‌های مختلف است که با تقویت زبان، فرهنگ و هویت، آینده‌ای روشن‌تر برای جامعه رقم می‌زند. در نهایت، تأکید بر اهمیت حمایت‌های ساختاری و محتوایی از مجلات کودک و نوجوان، به‌ویژه در زبان کردی، از نکات کلیدی این نشست بود.
